การผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน (Orthognathic Surgery)
เป็นวิธีการรักษาเพื่อแก้ไขความผิดปกติของกระดูกขากรรไกรและใบหน้าให้แก่ผู้ป่วย ซึ่งอาจพบความผิดปกติตั้งแต่เกิด หรือเป็นหลังจากผู้ป่วยมีพัฒนาการด้านการเจริญเติบโตแล้ว ซึ่งอาจจะส่งผลให้ผู้ป่วยมีการเคี้ยวอาหาร และการพูดการออกเสียงที่ลำบาก หรือ อาจทำให้มีอาการนอนกรน หรือ มีอาการหยุดหายใจในขณะนอนหลับได้ (sleep apnea) อีกทั้งอาจทำให้เกิดความผิดปกติของข้อต่อขากรรไกร (TMJ disorder) ได้ เช่น มีอาการปวดที่ข้อต่อขากรรไกร
โดยวิธีการจัดฟันจะเป็นการปรับให้ฟันอยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้อง หรือเหมาะสม ส่วนการผ่าตัดโครงหน้าชากรรไกรจะเป็นการแก้ไขโครงกระดูกให้อยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม โดยอาจจะเป็นการผ่าตัดเพียงแค่ขากรรไกรเดียว (one jaw surgery) หรืออาจจะผ่าตัดทั้งกระดูกขากรรไกรบนและล่าง (two jaws surgery) ก็ได้ เพื่อให้ผู้ป่วยมีการกัดสบฟัน การเคี้ยว การพูดการออกเสียง และการหายใจที่เป็นปกติ รวมถึงทำให้เกิดความสวยงามของใบหน้าของผู้ป่วยอีกด้วย
การผ่าตัดร่วมกับการจัดฟันสามารถทำได้ทั้ง 2 แบบดังนี้
1.แบบจัดฟันก่อนผ่าตัด
โดยแต่ดั้งเดิมมานั้นส่วนใหญ่จะรักษาโดยการจัดฟันก่อน โดยจัดฟันปรับแก้ไขความผิดปกติของฟันก่อน จะใช้ระยะเวลามากน้อยขึ้นกับความยากง่ายซับซ้อนของแต่ละรายประมาณ 2-3 ปี ซึ่งวิธีการรักษาในลักษณะนี้ช่วงระยะเวลาที่จัดฟันอาจทำให้ผู้ป่วยมีความรู้สึกว่าใบหน้ามีการเปลี่ยนแปลงบ้าง เช่น รู้สึกว่าฟันล่างหรือฟันบนยื่น อูม หรือดูผิดรูปมากขึ้น เพราะต้องมีการจัดฟันให้ฟันมีมุมการเอียงตัวที่ถูกต้องก่อนการผ่าตัด ในผู้ป่วยบางรายจึงมีความรู้สึกว่าขากรรไกรล่างยื่นมากขึ้น เป็นต้น
จากนั้นจึงส่งผ่าตัดเพื่อแก้ไขความผิดปกติของกระดูกขากรรไกรบนและล่าง หรือขากรรไกรใดขากรรไกรหนึ่ง ที่มีความผิดปกติ และหลังจากผ่าตัดเสร็จผู้ป่วยจะต้องมีการจัดฟันต่อ เพื่อปรับการเรียงตัว และการสบฟันอีกระยะหนึ่ง ประมาณ 1-2 ปี เพื่อให้การกัดสบฟันนั้นเหมาะสมและคงที่แล้ว จึงถอดเครื่องมือจัดฟันได้รวมระยะเวลารักษาทั้งหมอประมาณ 3-5 ปี
2.แบบผ่าตัดก่อนจัดฟัน
ปัจจุบันนั้นเริ่มมีการนำวิธีการรักษาโดยการผ่าตัดกระดูกขากรรไกรก่อนแล้วจึงจัดฟันมารักษาผู้ป่วยมากขึ้น โดยผ่าตัดแก้ไขความผิดปกติของกระดูกขากรรไกรก่อน แล้วจึงแก้ไขความผิดปกติของฟันภายหลัง ซึ่งวิธีนี้มีข้อดีคือ ระยะเวลาในการจัดฟันจะสั้นลง เนื่องจากใช้ทฤษฎีที่เชื่อว่าการผ่าตัดจะช่วยกระตุ้นการเคลื่อนที่ของฟันได้เร็วขึ้น จึงทำให้การผ่าตัดก่อนการจัดฟันใช้ระยะเวลาในการจัดฟันแล้วเสร็จ 6 เดือน ถึง 2 ปี ตามความยากง่ายของความผิดปกติในแต่ละราย และข้อดีที่เป็นผลพลอยได้ที่สำคัญอีกประการคือ ผู้ป่วยจะมีการเปลี่ยนแปลงของรูปหน้าให้เหมาะสมสวยงามขึ้นได้เลยก่อนการจัดฟัน
*แต่ทั้งนี้ไม่ว่าจะรักษาด้วยวิธีไหนก็ตามควรได้รับการตรวจวินิจฉัย และการวางแผนการรักษาด้วยแพทย์เฉพาะทาง และควรมีการตรวจและวางแผนร่วมกันก่อนการรักษาโดยทีมแพทย์ทั้งผ่าตัดและจัดฟัน
